Prof. dr. G. J. L. H. van Leenders

Prostaatkanker is een veel voorkomende kanker bij mannen. Als bij een man prostaatkanker wordt geconstateerd, zijn er verschillende behandelingsmogelijkheden. Omdat veel prostaatkankers maar langzaam groeien is niets doen en actief afwachten voor veel mannen een goede optie.

Mannen met tumoren die sneller groeien worden meestal behandeld met operatie, bestraling of hormoon-therapie. Het is dus belangrijk om voor iedere man persoonlijk een inschatting te maken hoe hard de tumor groeit. Onlangs hebben wij gevonden dat bepaalde groeiwijzen van prostaatkanker onder de microscoop goed kunnen voorspellen hoe hard een tumor zal gaan groeien.

In dit onderzoeksproject onderzoeken we de toegevoegde waarde van deze microscopische groeipatronen in meer detail en kijken we hoe deze patronen het beste in de praktijk toegepast kunnen worden om prostaatkanker patiënten te helpen.

Belangrijke bevindingen

In het onderzoek dat nu bijna 4 jaar bezig is, hebben we al verschillende belangrijke bevindingen gedaan. Ten eerste kunnen we door nog meer in detail naar de microscopische groeipatronen te kijken dan tevoren beter onderscheid maken tussen prostaatkanker met langzame en snelle groei. Hierbij vonden we dat zelfs bij patiënten van wie altijd wordt aangenomen dat de tumor snel zal groeien deze groeipatronen ook van belangrijke toegevoegde waarde zijn. Zo blijken deze patiënten zonder het speciale groeipatroon eigenlijk een veel betere uitkomst te hebben dan eerder werd aangenomen. De aanwezigheid van het snel delende “cribriforme” groeipatroon is zo een belangrijke marker hoe prostaatkanker zich in de toekomst zal gaan gedragen.

In de oriënterende fase hebben we de groeipatronen vooral onderzocht bij mannen die al geopereerd waren voor hun ziekte. Nu dit deel van het onderzoek zulke positieve resultaten geeft, zullen we ook kijken in hoeverre de groeipatronen een rol kunnen spelen bij het bepalen welke behandeling het meest geschikt is voor iedere. Dit doen we op kleine stukjes weefsel (“biopten”) die standaard door de uroloog uit de prostaat worden genomen om microscopisch te onderzoeken of er kanker aanwezig is, nog voor een behandeling wordt ingezet. We willen nu kijken in hoeverre de groeipatronen die bepalen hoe snel een tumor groeit ook al op deze kleine biopten zijn te zien en voorspellen hoe snel de kanker zal groeien. Omdat deze weefselstukjes heel klein zijn, kun je niet een volledig beeld krijgen hoe de hele prostaat er van binnen uit ziet, waardoor soms belangrijke groeipatronen gemist kunnen worden. In ons onderzoek laten we zien dat radiologische MRI* een belangrijke bijdrage kan leveren, om de mannen met cribriforme groei en andere slechte tumor eigenschappen te identificeren. Dit kan een belangrijke toevoeging worden om te bepalen welke mannen wel of beter niet geopereerd kunnen worden.

Met trots kunnen we zeggen dat ons onderzoek zijn vruchten afwerpt. Binnen een periode van 4 jaar heeft ons project geresulteerd in maar liefst 8 wetenschappelijke publicaties en 1 volledig afgerond promotie-onderzoek.

 Prof. dr. G. J. L. H.  Van Leenders

* MRI = magnetic resonance imaging. Bij de scan wordt een magnetisch veld opgewekt waarmee beelden van het inwendige van het lichaam gemaakt worden.